ضرورت تکمیل سدهای نیمهکاره لرستان/ «آدرینا» جان داد تا کشکان جان گرفت!
سوسن ولیپور اصلانی: تکمیل سدهای نیمهکاره میتواند مرهمی بر تشنگی دیار لرستان باشند و از جاری شدن سیل جلوگیری کنند. گویی آسمان لرستان مدتها منتظر رسیدن پاییز بود تا بغض هفت ساله خود را خالی کند، گریههای ابرها تمامی ندارد و اشکهای خود را با سوز زیادی بر زمین لرنشین میریزند. ساکنان این سرزمین از […]
سوسن ولیپور اصلانی: تکمیل سدهای نیمهکاره میتواند مرهمی بر تشنگی دیار لرستان باشند و از جاری شدن سیل جلوگیری کنند.
گویی آسمان لرستان مدتها منتظر رسیدن پاییز بود تا بغض هفت ساله خود را خالی کند، گریههای ابرها تمامی ندارد و اشکهای خود را با سوز زیادی بر زمین لرنشین میریزند.
ساکنان این سرزمین از ریزش باران بسیار خوشحال هستند، زیرا دعاهای فراوان برای بارندگی کردهاند.
با وجود اینکه هنوز در اوایل سال آبی قرار داریم، اما شاهد بارندگیهای فراوان در این استان هستیم.
تابستان امسال کشاورزان با مشکلات کمآبی فراوانی روبهرو بودند، تا جایی که رودخانه کشکان برای اولین بار در شهرستان پلدختر به طور کامل خشک شد.
این موضوع نشاندهنده خشکسالی بود که کشاورزان چند سال پیاپی با آن دست و پنجه نرم کردند.
بنابراین بعد از این خشکسالیها و خساراتی که به کشاورزان تحمیل شده است، به طور حتم بارندگی و ریزش باران جای خوشحالی فراوان دارد؛ اما چیزی که دوباره مردم لرستان را نگران کرده، وقوع سیل و سیلاب است.
دقیقاً در زمانی که مردم فکر میکردند از دست دیو خشکسالی نجات پیدا کردهاند، با وقوع ناگهانی سیل روبهرو شدند. سیلی که چندی پیش باعث ویران شدن سرپناه بسیاری از روستاییان شهرستان کوهدشت شد.
طی وقوع این سیل خسارات فراوانی به این شهرستان وارد شد، دانههای سرخ انار نیز از گزند سیل در امان نبودند و خسارات فراوانی به باغهای کشاورزانی که در تابستان نیز امیدشان ناامید شد، رسید.
پلهایی که خراب شد، جادههایی که دیگر چیزی از آنها باقی نمانده است، مردمی که شب سرد پاییزی را در زیر چادرهای امدادی هلالاحمر به سر میبرند، اینها تنها بخش کوچکی از مشکلات مردم این استان است.
گویی سیل و سیلاب انگیزه فراوانی برای ویران کردن خانههای گرم مردم ساده این دیار دارد، دیروز نیز بخش دیگری از لرستان مورد حمله این پدیده بیرحم قرار گرفت، پدیدهای که در روزهای قبل جان سه تن از اهالی کوهدشت را گرفت.
طی سفرهایی که معاون رئیسجمهور و دیگر مسئولان کشوری به این استان داشتند، مصوب شد که خسارات وارده برآورده شود.
اما مشکل اصلی نبود زیرساختهای مناسب در این استان است، نبود سدهای بزرگ که بتوان به وسیله آنها از نعمتی که خداوند بر بندگانش در لرستان نازل کرده است، بهرههای فراوان برد.
لرستان دیگر تشنه آب نیست، بلکه تشنه توجه است، توجهی که باید به کشاورزان آن شود، توجهی که باید به دختر هشت سالهای میشد که در کنار پدر و مادرش جان خود را از دست داد.
وقتی از اهالی این منطقه درخصوص وقوع سیل سئوال پرسیده میشود، همگی به فقدان سدی که بشود آب را در آن ذخیره کرد، اشاره میکنند.
حال سدی به نام سد معشوره در شهرستان کوهدشت در حال احداث است، اما متأسفانه مدتی بوده، که عملیات اجرایی آن متوقف شده است.
سد معشوره با هدف کنترل و مدیریت سیلابها رودخانه کشکان، اشتغالزایی، توسعه گردشگری و تأمین آب 36 هزار هکتار اراضی پاییندست کلنگزنی شد. سد معشوره یکی از سدهایی است که با آبگیری آن میتوان از وقوع سیل جلوگیری کرد.
گر به این توجه داشت که رودخانه کشکان سیلخیزترین رودخانه لرستان است، نیاز به سد در مسیر این رودخانه که با مساحت 9775,66 کیلومتر مربع جزء سه رودخانه بزرگ استان است، ضروری به نظر میرسد.
کشاورزان لرستان با خاک و آب حرف میزنند، کشکان در تابستان حال خوبی نداشت، خشک و بیروح شده بود، گویی قهر کرده بود با کشاورزانی که با عشق به کشت سبزی پرداخته بودند، سبزیهایی که بر اثر قهری این رودخانه خشک شده بودند. پسر بچههایی که تنها تفریح آنها در روزهای گرم تابستان شنا کردن در آب این رودخانه بود، با چشمهای بهت زده به سنگهایی که یادگار رود هستند، خیره شدهاند.
تنها کشکان نیست که خشک شد و بیآب، بلکه سایر رودهای استان نیز به این وضعیت دچار شده بودند. اکنون که فصل آشتی رود با کشاورزان است باید به جای گریه کردن خندید، اما حیف که ترس از وقوع سیل خوشحالی این نعمت خدا را از همه گرفته است
در چنین شرایطی از سدسازی سخن فراوان میشود، خوب است که بدانیم سدسازی در ایران باستان نیز به به جهت کمبود آب و نیازهای روزمره به آب دارای ارزش فراوانی بوده است. در سرزمین ایران که از قدیم در معرض سیلاب و طغیان رودخانهها قرار داشته، ساخت بندها در مناطق سیلخیز برای جلوگیری از خسارات کمک فراوانی میکرده است.
اما بعضی از کشورهای پیشرفته مقوله سدسازی را رد میکنند، زیرا معتقد هستند که توجیه اقتصادی ندارد. با وجود نظرات متفاوت و نیاز فراوان لرستان به سدسازی و با توجه به اینکه این استان 12 درصد از آبهای جاری کشور را به خود اختصاص داده و این نیز درحالی بوده که تنها توانسته است، شش صدم درصد از آبها را مهار کند، خبرنگار فارس به سراغ مدیرعامل آب منطقهای لرستان رفت تا از وضعیت سدها به خصوص سدهای نیمهکاره استان و اقدامات این شرکت باخبر شود.
علیامید سیفی بیان کرد: تاکنون در سطح استان حدود پنج سد از جمله سد ایوشان با حجم 52 میلیون متر مکعب که در سال آبی گذشته به دلیل خشکسالی حدود 20 میلیون مکعب یعنی در ثانیه پنج و نیممتر مکعب معادل پنجهزار و 500 لیتر در ثانیه آب از آن رها شده است که خوشبختانه طی این عملیات مشکل روستاهای پاییندست سد ایوشان، پل هرو تا چغلوندی، چغلوندی تا کاکارضا، از کاکارضا تا دورهچگنی و از دورهچگنی تا پلدختر حل شده بود.
مدیرعامل آب منطقهای لرستان افزود: سد مروک از دیگر سدهای لرستان است که آب هزار و 200 هکتار از بهترین باغات منطقه را تأمین میکند.
وی با اشاره به سد هاله کوهدشت گفت: سدهاله کوهدشت، سد کزنان الیگودرز و خانآباد امسال بهرهبرداری شده و از آب آنها جهت استفاده از زمینهای کشاورزی پاییندست مورد استفاده قرار گرفتهاند.
این مسئول در پاسخ به سئوال خبرنگار فارس در خصوص سد رودبار الیگودرز که یک طرح ملی محسوب میشود که با وجود بیش از 90 درصد پیشرفت فیزیکی تعطیل شده است، خاطرنشان شد: کارفرمای سدهای بلند همه استانها شرکت منابع ملی آب و نیرو کشور است و آب منطقهای دخالتی در خصوص عملیات اجرایی آنها ندارد.
سیفی اضافه کرد: سد رودبار الیگودرز نیز جزء سدهای بلند محسوب میشود و بنا بر این است که تا پایان سال جاری به بهرهبرداری برسد.
مدیرعامل آب منطقهای لرستان در خصوص وضعیت سد معشوره کوهدشت با توجه به اینکه بر روی رودخانه کشکان قرار دارد، گفت: عملیات اجرایی سد معشوره به دلیل بازنگری توسط وزارت نیرو متوقف شده است.
وی افزود: به دلیل اینکه سد معشوره در ابتدای عملیات احداث قرار بوده است که حجمی معادل 276 میلیون متر مکعب را در خود نگه دارد، با توجه به خشکسالیها و کمبود آب اکنون در دست بررسی و بازنگری قرار گرفته است.
این مسئول احداث سد معشوره را عامل حل مشکلات شهرستان کوهدشت دانست و تأکید کرد: نگهداری و مهار سیلابها فلسفه اصلی ساخت سد معشوره بوده است و علاوه بر آن هر ساله کشاورزان مقدار آب تضمینی در اختیار دارند.
سیفی یادآور شد: با توجه به اهمیت احداث سد معشوره استاندار لرستان از طریق وزارت نیرو به طور جدی پیگیر تکمیل این سد است.
مدیرعامل آب منطقهای لرستان در پاسخ به خواسته مردم شهرستان پلدختر جهت ساخت سد چوللهول به خبرنگار فارس گفت: مطالعات اولیه فاز صفر که همان مطالعات شناخت آن است، صورت گرفته، اما به دلیل سیاست وزارت نیرو در حوزه کرخه مطالعات این سد متوقف شده است.
وی در ادامه در خصوص وضعیت و پیشرفت فیزیکی سدهای تاج امیر نورآباد و زیبا محمد خرمآباد اظهار کرد: این سدها در حوزه کرخه قرار دارند و به دلیل اینکه از پیشرفت فیزیکی پایینی برخوردار هستند، بعد از اتمام سدهای با پیشرفت فیزیکی بالا مورد بهرهبرداری قرار میگیرند، یعنی در حال حاضر عملیات اجرایی این دو سد متوقف شده است.
این مسئول یادآور شد: ما برای اتمام عملیات اجرایی برخی از سدهای استان از قبیل شهید بروجردی آبسرده، زیبا محمد خرمآباد، تاج امیر نورآباد، عالی محمود الیگودرز و جایدر پلدختر به دنبال سرمایهگذار هستیم.
سیفی در پایان تأکید کرد: ما به دنبال این هستیم که برای ساخت سدهای استان از سایر منابع نیز استفاده کنیم.
منبع: خبرگزاری فارس