نسخه چاپی
705 بازدید
مشکلات آزادراهی با گران‌ترین عوارضی کشور؛مسافران به دل خطرمی‌زنند
آزادراه «خرم‌آباد-پل زال» با گران‌ترین عوارضی کشور مشکلات جدی درزمینهٔ تأمین ایمنی، امکانات امدادی و روشنایی دارد، مسائلی که موجب شده همچنان مسافران از «جاده مرگ» استفاده کنند. خبرگزاری مهر– گروه استان‌ها: آزادراه «خرم‌آباد- پل زال»، با ضعف‌هایی در زمینه ایمنی و امکانات عنوان «گران‌ترین» عوارضی کشور را به خود اختصاص داده است تا ضعف […]
آزادراه «خرم‌آباد-پل زال» با گران‌ترین عوارضی کشور مشکلات جدی درزمینهٔ تأمین ایمنی، امکانات امدادی و روشنایی دارد، مسائلی که موجب شده همچنان مسافران از «جاده مرگ» استفاده کنند.
خبرگزاری مهر– گروه استان‌ها: آزادراه «خرم‌آباد- پل زال»، با ضعف‌هایی در زمینه ایمنی و امکانات عنوان «گران‌ترین» عوارضی کشور را به خود اختصاص داده است تا ضعف روشنایی در مسیر، ریزش کوه، ایمن نبودن جاده و تونل‌ها و… هر بار حادثه‌ای جدید در شاهراه ترانزیتی شمال به جنوب بیافریند؛ حوادثی که بارها کریدور ۱۰۴ کیلومتری شمال به جنوب را مسدود کرده است.
ایمن نبودن آزادراه خرم‌آباد- پل زال موضوعی است که بارها از سوی کارشناسان و مسئولان ذی‌ربط مورد تأکید قرارگرفته و مردم و روستاییان ساکن در حاشیه این آزادراه نیز نسبت به آن واقف هستند؛ اما تاکنون اقدامی از سوی پیمانکار این آزادراه برای ایمن‌سازی مسیر صورت نگرفته و یا اقداماتی که صورت گرفته نیز در حد و اندازه‌ای نبوده که رانندگان و مردم منطقه را راضی کند.
آزادراهی که منجر به از بین رفتن ۲۵۰۰ شغل شد، نه‌تنها آورده‌ای برای مردم منطقه نداشت بلکه بار هزینه‌های گزاف عوارض این آزادراه را نیز بر دوش آن‌ها گذاشت؛ عوارض از ۱۲ تا ۵۰ هزارتومانی باعث شده تا مردم منطقه ماهانه مبالغ زیادی را صرف عبور از این آزادراه کنند.
از سوی دیگر بسیاری از مسافران به دلیل همین عوارض سنگین هنوز ترجیح می‌دهند از جاده قدیم خرم‌آباد- پلدختر استفاده کنند، مسیری که عنوان «جاده مرگ» را یدک می‌کشد. هرچند که عبور از آزادراه خرم‌آباد- پل زال نیز عاری از خطر نیست و نبود روشنایی در مسیر و دیگر الزامات ایمنی بارها منجر به بروز تصادفات سنگین در این محور شده است.
ازجمله این حوادث وقوع تصادف زنجیره‌ای ۱۱ دستگاه خودرو سبک و سنگین دریکی از تونل‌های آزادراه خرم‌آباد- پل زال بود که منجر به مسدود شدن این محور شد؛ حادثه‌ای که جان سه نفر را گرفت و منجر به مجروح شدن ۷ نفر دیگر شد.
یک کشته و ۳ زخمی در سانحه بین یک دستگاه وانت پیکان، سواری پراید و یک دستگاه کامیون ولوو، مجروح شدن ۵ سرنشین سواری پژو براثر واژگونی خودرو، کشته شدن ۲ نفر و مجروحیت ۴ نفر در تصادف دو خودرو زانتیا و یک دستگاه تریلر کشنده و … ازجمله تلفات حوادث رانندگی این آزادراه طی امسال است.
روند امدادرسانی به حادثه دیدگان در این محور نیز خود حاکی از وجود مشکل دیگری در شاهراه ترانزیتی شمال به جنوب است؛ نبود تعداد کافی دوربرگردان در مسیر ۱۰۴ کیلومتری آزادراه خرم‌آباد- پل زال باعث شده تا کار امدادرسانی و حضور خودروهای اورژانس و انتقال سریع حادثه دیدگان به بیمارستان با مشکل مواجه شود. مسئله‌ای که در جریان یک حادثه امدادگران را مجبور به استفاده از اورژانس هوایی برای انتقال مجروحان به بیمارستان کرد.
دستور اخیر دادستان قزوین در رابطه با ممنوعیت دریافت عوارض در عوارضی محور قزوین-زنجان به دلیل عدم ایمنی مسیر و ارائه ندادن خدمات رفاهی و امدادی این مطالبه را در اذهان عمومی ایجاد کرد که شاید باید تصمیم جدی در مورد آزادراه خرم‌آباد- پل زال با شرایط مشابه آزادراه قزوین- زنجان گرفت.
در آزادراه قزوین-زنجان مشکل تخریب آسفالت و خاموش بودن روشنایی در فواصل طولانی، عدم ترمیم گارد ریل‌هایی که در تصادفات تخریب‌شده‌اند، مشکلاتی در علائم راهنمایی و رانندگی، و عدم ارائه خدمات ضروری و رفاهی منجر به دستور دادستان قزوین برای ممنوعیت دریافت عوارض در این محور شد؛ مسائلی که در آزادراه خرم‌آباد- پل زال نیز مشاهده می‌شود به‌علاوه اینکه در آزادراه خرم‌آباد- پل زال به دلیل کوهستانی بودن منطقه و سست بودن مسیر هرلحظه امکان ریزش کوه و یا فرونشست زمین وجود دارد.
۱۲ آذر سال ۹۵ بود که در پی بارش‌های سنگین باران شاهد بروز حادثه ریزش کوه در آزادراه خرم‌آباد- پل زال بودیم.
علی زندی فر مدیرکل وقت راهداری و حمل نقل جاده‌ای لرستان در جریان بروز این حادثه با اشاره به مسدود شدن آزادراه خرم‌آباد – پل زال براثر ریزش کوه و آب‌گرفتگی اظهار داشت: ریزش کوه و آب‌گرفتگی منجر به تخریب یک دهنه پل ۶ متری آزادراه خرم‌آباد – پل زال شده و همین امر سبب مسدود شدن این محور شده است.
بازسازی مسیر آزادراه در جریان این حادثه بیش از یک ماه طول کشید و حادثه خسارت ۶ میلیاردی را وارد کرد، این حادثه زنگ خطری بود برای جلوگیری از حوادث این‌چنینی که متأسفانه مسئولان امر و پیمانکار آزادراه پس‌ازآن حادثه نیز تلاش جدی برای ایمن‌سازی دیواره‌های مسیر نکردند.
رضا آریایی مدیرکل مدیریت بحران لرستان در این رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در سخنانی بابیان اینکه آزادراه در اختیار بخش خصوصی است و تمام هزینه‌های ساخت، نگهداری و مراقبت و انجام فعالیت‌های بعدی آن توسط بخش خصوصی انجام می‌شود، اظهار داشت: سیستم دولتی در این آزادراه نقشی ندارد.
«خرم‌آباد- پل زال» فاقد روشنایی است
وی بابیان اینکه به‌طورمعمول ما در طول سال به لحاظ اتفاقاتی که در این آزادراه رخ می‌دهد بازدیدهایی را با حضور مدیرکل راهداری استان، پلیس‌راه و … از این محور داریم، گفت: به‌طورمعمول به مدیریت آزادراه تذکرهای لازم را می‌دهیم.
مدیرکل مدیریت بحران لرستان با اشاره به اینکه این آزادراه در چند مورد مشکل دارد، عنوان کرد: این آزادراه فاقد سیستم روشنایی به‌غیراز تونل‌ها است.
آریایی بابیان اینکه در تونل‌ها سیستم روشنایی خیلی خوب است و مشکلی ندارد، ادامه داد: اما در سایر نقاط سیستم روشنایی در این آزادراه وجود ندارد.
ایجاد مشکل برای امدادرسانی به دلیل تعداد کم دوربرگردان‌ها
وی همچنین با اشاره به بحث دوربرگردان‌های آزادراه پل زال نیز بیان داشت: آزادراه باید شرایط آزادراه را داشته باشد و دوربرگردان در آن باید در جاهای خاصی تعبیه شود که متأسفانه در حوادث جاده‌ای در این آزادراه در بحث امداد و نجات مقداری با مشکل مواجه می‌شویم.
دستگاه‌های امدادی مجبور هستند برای انتقال مجروحین حوادث جاده‌ای مسافت‌های زیادی را طی کنند
مدیرکل مدیریت بحران لرستان گفت: دستگاه‌های امدادی ما مجبور هستند که برای انتقال مجروحین حوادث جاده‌ای مسافت‌های زیادتری را طی کنند و این مقداری کار را سخت‌تر می‌کند.
آریایی بابیان اینکه از طرف دیگر، منطقه آزادراه، یک منطقه کوهستانی است و انجام عملیات راه‌سازی در مناطق کوهستانی کار سخت و پرهزینه‌ای است، گفت: تثبیت ترانشه ها و جلوگیری از حرکت، رانش و لغزش لایه‌های زمین در این مناطق نیاز به هزینه زیاد و صرف اعتبارات خیلی بیشتری دارد.
ریزش کوه و ترانشه ها در «خرم‌آباد- پل زال»
وی بابیان اینکه در سنوات گذشته برخی از ترانشه های آزادراه پل زال دچار ریزش و رانش شد، گفت: با توجه به اینکه در بارندگی‌های شدید و تند شاهد سقوط قطعات سنگی و صخره‌های بزرگ هستیم قطعاً برای رانندگان مشکل ایجاد می‌شود و به‌خصوص اگر خدایی ناکرده این رانش‌ها در شب اتفاق افتد.
رانش‌هایی که در شب اتفاق می افتد به لحاظ اینکه روشنایی در محور وجود ندارد کار را خیلی سخت می‌کند
مدیرکل مدیریت بحران لرستان با بیان اینکه اگر در روز اتفاق افتد راننده دید دارد و ماشین را کنترل می‌کند، افزود: اما رانش‌هایی که در شب اتفاق می افتد به لحاظ اینکه روشنایی در محور وجود ندارد کار را خیلی سخت می‌کند.
آریایی بابیان اینکه اگرچه تا به امروز رانش‌ها روی وسایل نقلیه صورت نگرفته و ما تلفات ناشی از رانش را نداشته‌ایم، گفت: اما اینکه چند بار اتفاق نیفتاده است دلیل بر این نیست که در دفعات بعد اتفاق نمی افتد.
تذکر وزارت راه به پیمانکار آزادراه
وی با بیان اینکه ظرف یک تا دو سال گذشته با پیگیری‌های بسیار مستمری که داشتیم مکاتباتی با وزارت راه و شهرسازی انجام دادیم، گفت: گروه‌های فنی از وزارت راه و شهرسازی و راهداری کشور از آزادراه بازدید داشته و تذکراتی به پیمانکار پروژه داده‌اند.
مدیرکل مدیریت بحران لرستان بابیان اینکه پیمانکار در برخی از نقاط بحرانی اقدام به انجام عملیات ایمن‌سازی کرده است، گفت: این عملیات ایمن‌سازی که انجام‌شده در همه قسمت‌های بحرانی نیست.
عملیات ایمن‌سازی زمان‌بر و هزینه‌بر است، به همین دلیل این کار با روند کندی صورت می‌گیرد
آریایی با بیان اینکه عملیات ایمن‌سازی زمان‌بر و هزینه‌بر است، به همین دلیل این کار با روند کندی صورت می‌گیرد و ما همیشه در بارندگی‌ها نگران هستیم، گفت: همچنین زمین‌لرزه‌هایی که در حال رخ دادن است به‌طورقطع می‌تواند حرکت ترانشه ها را تسریع کند و درنهایت باعث لغزش و ریزش تخته‌سنگ‌های بزرگی که در لایه‌های رسوبی وجود دارد شود.
وی با بیان اینکه این منطقه دارای لایه‌ها رسوبی تشکیل‌شده از ماسه‌سنگ، رس و … است و به هنگام بارندگی‌های شدید تخته‌سنگ‌ها معلق می‌مانند و به‌راحتی با یک ریزش می‌توانند سقوط کنند، گفت: ما به‌طور مرتب و به‌صورت سالانه در هر فصل با پلیس‌راه و راهداری این محور را با محوریت مدیریت آزادراه چک می‌کنیم.
مکاتبات مدیریت ارشد لرستان برای کاهش عوارض
مدیرکل مدیریت بحران لرستان با بیان اینکه واقعیت این است که ظاهراً شواهد و قرائن نشان می‌دهد که در مدت کوتاهی نمی‌توانند نواقص را برطرف کنند، گفت: گاها مواردی که انجام می‌گیرد به‌صورت مقطعی بوده و مقداری کار ایمن‌سازی کند است.
آریایی تأکید کرد: در این زمینه باید تسریع بیشتری توسط مدیریت آزادراه صورت گیرد تا شاهد وقوع حوادث بزرگ‌تر و خدایی ناکرده توأم با تلفات انسانی نباشیم.
وی همچنین با اشاره به بحث اخذ عوارض بالا در آزادراه پل زال نیز بیان داشت: تعیین قیمت عوارض آزادراه‌ها بر اساس پارامترهای وزارت راه و شهرسازی انجام می‌شود و ما در تعیین آن هیچ‌گونه دخالتی نداریم.
مدیرکل مدیریت بحران لرستان بابیان اینکه بااین‌وجود همواره مدیریت ارشد استان مکاتباتی را در این خصوص داشته که عوارض آزادراه گران است، افزود: برخی نقاط آزادراه بحرانی است و حال که این میزان عوارض را دریافت می‌کنند باید ایمن‌سازی شوند.
روند کند حذف نقاط بحرانی
آریایی بابیان اینکه آزادراه پل زال تردد بین لرستان و خوزستان را فوق‌العاده روان‌تر کرده است، افزود: اگر نقاط بحرانی در آن حذف شود آزادراه ایمن و خوبی است.
وی تأکید کرد: لازم است که در کنار کار خیلی خوبی که در بحث احداث این آزادراه صورت گرفته ایمن‌سازی هم صورت گیرد.
وی گفت: کار بزرگی بوده اما نمی‌شود تنها به این اکتفا کرد چون مسیر کوتاه‌تر شده برخی موارد را در قسمت‌هایی که حالت بحرانی دارند نادیده بگیریم.
مدیرکل مدیریت بحران لرستان با اشاره به اینکه به‌طور مرتب در فصول مختلف سال این تذکرات را به مدیریت آزادراه می‌دهیم، افزود: اما مقداری حذف نقاط بحرانی و پرحادثه کند صورت می‌گیرد و لازم است تسریع بیشتری در این زمینه داشته باشند.
آریایی بابیان اینکه مشکلی که در بحث امدادرسانی در هنگام حوادث وجود دارد این بوده که نیروهای امدادی باید مسیر طولانی‌تری را طی کنند تا از واریانت هایی که برای خروج اضطراری در نظر گرفته‌اند استفاده کنند و خود را به بیمارستان‌های خرم‌آباد برسانند، گفت: وقتی می‌خواهیم که امکانات ارسال کنیم با این مشکل مواجه هستیم که واریانت های خروجی و اضطراری تعدادشان کم است و برای دستگاه‌های امدادی تولید مشکل می‌کند.
قیمت عوارض پرداختی برای خودروهای سواری که از آزادراه خرم‌آباد – پل زال عبور می‌کنند هم اکنون ۱۲ هزار تومان است. همچنین در این آزادراه کامیون‌های کشنده با پرداخت ۳۲ و ۳۸ هزار تومان و تریلی ها با ۵۰ هزار تومان بیشترین مبلغ عوارضی را پرداخت می‌کنند. این در حالیست که نرخ عوارض این آزادراه در زمان افتتاح (آبان ۱۳۸۹)، برای سواری ۵ هزار تومان، برای وانت و مینی‌بوس ۱۰ هزار تومان، برای اتوبوس و کامیون دو محوره ۱۲ هزار تومان، برای کامیون سه محوره ۱۶ هزار تومان و برای تریلی ۲۰ هزار تومان بوده است.
گرانی عوارض باعث شده رانندگان از مسیر قدیمی تردد کنند
سرهنگ مرتضی چغلوند رئیس پلیس‌راه لرستان نیز در این رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در سخنانی بابیان اینکه عوارض آزادراه خرم‌آباد – پل زال برابر مصوبه‌ای بوده که دولت تعیین کرده است، اظهار داشت: بااین‌وجود عوارض اخذشده این آزادراه نسبت به سایر آزادراه‌های کشور گران‌تر است.
وی بابیان اینکه این امر موجب شده که رانندگان به‌جای آزادراه، مسیر قبلی را برای تردد انتخاب کنند، گفت: این در حالی است که مسیر قبلی طولانی‌تر و پرخطرتر بوده اما برای رانندگان به‌صرفه تر است.
رئیس پلیس‌راه لرستان با بیان اینکه این امر موجب شده که در محور جنوبی تصادفات زیادی داشته باشیم، گفت: آزادراه پل زال به لحاظ امکانات نیز مشکلاتی دارد و یکی از آن‌ها نداشتن روشنایی است.
سرهنگ چغلوند بابیان اینکه همچنین رانش زمین یکی دیگر از مشکلات مربوط به این آزادراه است و در برخی مواقع این امر موجب مسدود شدن آزادراه می‌شود، گفت: در هنگام بارندگی‌ها نیز در این آزادراه شاهد ریزش کوه هستیم.
کریدور شمال به جنوب نیازمند ایجاد اورژانس
وی با بیان اینکه همچنین بحث امدادرسانی در این آزادراه مطلوب نیست، گفت: اکیپ‌هایی در آزادراه وجود دارد اما استانداردهای لازم را ندارند.
رئیس پلیس‌راه لرستان همچنین با تأکید بر اینکه لازم است این آزادراه اورژانس هوایی داشته باشد، گفت: با توجه به اینکه تردد شمال به جنوب کشور از طریق این آزادراه صورت می‌گیرد و یک آزادراه بسیار مهم در کشور و کریدور شمال به جنوب محسوب می‌شود، در این راستا لزوم ایجاد سیستم اورژانس به‌روز برای ارائه خدمات لازم در این آزادراه احساس می‌شود.
سرهنگ چغلوند بابیان اینکه در آزادراه تردد وجود دارد، گفت: بااین‌وجود رانندگان به دلیل اخذ عوارض بالا در آزادراه، از همان مسیر قبلی استفاده می‌کنند.
وی گفت: همچنین یکی دیگر از مشکلات آزادراه پل زال عدم آنتن دهی تلفن همراه است که باید زمینه رفع آن فراهم شود.
نبود روشنایی مطمئن در تونل‌ها
حبیب جمشیدی معاون اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای لرستان نیز در این رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه عنوان پیمانکار این طرح، شرکت ساخت و بهره‌برداری از آزادراه خرم‌آباد – پل زال است، اظهار داشت: این شرکت خصوصی بوده و پروژه از سوی سرمایه‌گذار احداث‌شده است.
وی بابیان اینکه این شرکت باید تا حدود ۳۰ سال از این آزادراه نگهداری کند، افزود: در این راستا در این محور تونل های زیادی وجود دارد و این تونل‌ها نیاز به روشنایی و همچنین تهویه دارند.
معاون اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای لرستان با اشاره به اینکه مشکلی که در این آزادراه وجود دارد نبود برق فشارقوی برای تأمین روشنایی تونل‌ها است، گفت: برق این تونل‌ها از راه‌های روستایی گرفته‌شده و ضعیف است و همیشه دچار بحران می‌شوند.
از صفرتا ۱۰۰ پروژه بر عهده شرکت آزادراه است
جمشیدی بابیان اینکه در این راستا ۳۰ میلیارد تومان برای ایجاد پست برق در انتهای مسیر آزادراه هزینه شده است تا برق فشار قوی برای تأمین روشنایی آزادراه داشته باشیم، گفت: روشنایی جزو الزامات ایمنی نیست اما به ارتقای ایمنی کمک می‌کند.
شرکت آزادراه برنامه‌ای برای تامین روشنایی کل محور ندارد
وی بابیان اینکه باید در تونل‌ها، نقاط مه گیر و برف‌گیر روشنایی داشته باشیم، گفت: در این راستا در حال حاضر شرکت آزادراه برنامه‌ای برای روشنایی کل محور ندارد اما روشنایی تونل‌ها در دستور کار است و بر اساس اعلام صورت گرفته این امر تا پایان سال عملیاتی می‌شود.
معاون اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای لرستان با تأکید بر اینکه از صفرتا ۱۰۰ این پروژه بر عهده شرکت آزادراه است، افزود: همچنین بحث تثبیت ترانشه ها در این آزادراه در شش نقطه در قالب سبک‌سازی ترانشه های سنگین و همچنین ساخت دیوار حائل شروع‌شده تا از ریزش صخره‌ها و سنگ‌ها جلوگیری کند.
سودآوری دلیل جلوگیری از کاهش عوارض
جمشیدی بابیان اینکه این اقدامات در سه‌نقطه از مجموع شش نقطه انجام‌شده است، افزود: در بقیه نقاط نیز در حال فعالیت هستند که تا پایان سال نقاط بحرانی را حذف کنند.
وی همچنین به اخذ عوارض بالا در آزادراه پل زال نیز اشاره کرد و بیان داشت: ۳۰ درصد از این عوارض صرف نگهداری و ۷۰ درصد آن نیز به هزینه‌ای که پیمانکار انجام داده است برمی‌گردد.
معاون اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای لرستان بابیان اینکه سیستم روز عوارضی بر آزادراه پل زال حاکم است و هیچ‌گونه خلافی در این زمینه نمی‌توانند انجام دهند، ادامه داد: میزان عوارض در تهران تصویب می‌شود و راهکار آن نیز بر عهده استان نیست و تهران باید در این زمینه تصمیم بگیرد.
جمشیدی با اشاره به انجام مکاتباتی برای کاهش عوارض آزادراه پل زال گفت: در جواب مکاتبات ما اعلام‌شده که به دلیل عدم سودآوری و لزوم تأمین هزینه‌ها این امر امکان‌پذیر نیست.
به‌طور حتم آزادراه خرم‌آباد- پل زال دوباره مستعد آب بُردگی پل و ریزش است که باید فکر اساسی برای آن شود
علی زندی فر مدیرکل سابق راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای لرستان نیز در سخنانی گفت: طی سال گذشته یک‌مرتبه یکی از پل‌های آزادراه خرم‌آباد – پل زال دچار آب‌گرفتگی شد و یک‌مرتبه نیز شاهد رانش کوه در آن بودیم که با کمترین زمان ممکن سعی کردیم با ایجاد باند موازی تردد در این محور را فراهم کنیم.
وی بابیان اینکه آزادراه خرم‌آباد – پل زال در منطقه رانشی احداث‌شده است و احتمال ریزش آن وجود دارد، گفت: در این راستا از ابتدای امسال تاکنون چندین بار از این آزادراه بازدید کردیم و اقداماتی برای جلوگیری از رانش مجدد در آن انجام دادیم اما به‌طور حتم این آزادراه دوباره مستعد آب بردگی پل و ریزش بوده که باید فکر اساسی برای آن شود و یا حداقل این اجازه را داشته باشیم که در مواقع بحرانی از تردد در آن جلوگیری کنیم.
به‌هرروی، مصائب و مشکلات شاهراه ترانزیتی شمال به جنوب با ۲۶ کیلومتر تونل و سه کیلومتر پل دره‌ای، امروز باید به شکل ویژه‌تری موردبررسی قرار بگیرند، شاید نیاز به تصمیم‌گیری و اقدام جدی و مؤثرتری در این رابطه باشد تا هم از شدت تصادفات در آزادراه کاسته شود و هم جلوی استفاده مردم از جاده قدیم خرم‌آباد- پلدختر گرفته شود.
کاهش عوارض، ایمنی مسیر و تأمین امکانات امدادی اقداماتی است که باید در این آزادراه در دستور کار قرار بگیرد و این موضوع نیازمند ورود قاطع مدیریت ارشد لرستان، مسئولان وزارت راه و شهرسازی، دادستان خرم‌آباد و … است.
خبرگزاری مهر– گروه استان‌ها: آزادراه «خرم‌آباد- پل زال»، با ضعف‌هایی در زمینه ایمنی و امکانات عنوان «گران‌ترین» عوارضی کشور را به خود اختصاص داده است تا ضعف روشنایی در مسیر، ریزش کوه، ایمن نبودن جاده و تونل‌ها و… هر بار حادثه‌ای جدید در شاهراه ترانزیتی شمال به جنوب بیافریند؛ حوادثی که بارها کریدور ۱۰۴ کیلومتری شمال به جنوب را مسدود کرده است.
ایمن نبودن آزادراه خرم‌آباد- پل زال موضوعی است که بارها از سوی کارشناسان و مسئولان ذی‌ربط مورد تأکید قرارگرفته و مردم و روستاییان ساکن در حاشیه این آزادراه نیز نسبت به آن واقف هستند؛ اما تاکنون اقدامی از سوی پیمانکار این آزادراه برای ایمن‌سازی مسیر صورت نگرفته و یا اقداماتی که صورت گرفته نیز در حد و اندازه‌ای نبوده که رانندگان و مردم منطقه را راضی کند.
آزادراهی که منجر به از بین رفتن ۲۵۰۰ شغل شد، نه‌تنها آورده‌ای برای مردم منطقه نداشت بلکه بار هزینه‌های گزاف عوارض این آزادراه را نیز بر دوش آن‌ها گذاشت؛ عوارض از ۱۲ تا ۵۰ هزارتومانی باعث شده تا مردم منطقه ماهانه مبالغ زیادی را صرف عبور از این آزادراه کنند.
از سوی دیگر بسیاری از مسافران به دلیل همین عوارض سنگین هنوز ترجیح می‌دهند از جاده قدیم خرم‌آباد- پلدختر استفاده کنند، مسیری که عنوان «جاده مرگ» را یدک می‌کشد. هرچند که عبور از آزادراه خرم‌آباد- پل زال نیز عاری از خطر نیست و نبود روشنایی در مسیر و دیگر الزامات ایمنی بارها منجر به بروز تصادفات سنگین در این محور شده است.
ازجمله این حوادث وقوع تصادف زنجیره‌ای ۱۱ دستگاه خودرو سبک و سنگین دریکی از تونل‌های آزادراه خرم‌آباد- پل زال بود که منجر به مسدود شدن این محور شد؛ حادثه‌ای که جان سه نفر را گرفت و منجر به مجروح شدن ۷ نفر دیگر شد.
یک کشته و ۳ زخمی در سانحه بین یک دستگاه وانت پیکان، سواری پراید و یک دستگاه کامیون ولوو، مجروح شدن ۵ سرنشین سواری پژو براثر واژگونی خودرو، کشته شدن ۲ نفر و مجروحیت ۴ نفر در تصادف دو خودرو زانتیا و یک دستگاه تریلر کشنده و … ازجمله تلفات حوادث رانندگی این آزادراه طی امسال است.
روند امدادرسانی به حادثه دیدگان در این محور نیز خود حاکی از وجود مشکل دیگری در شاهراه ترانزیتی شمال به جنوب است؛ نبود تعداد کافی دوربرگردان در مسیر ۱۰۴ کیلومتری آزادراه خرم‌آباد- پل زال باعث شده تا کار امدادرسانی و حضور خودروهای اورژانس و انتقال سریع حادثه دیدگان به بیمارستان با مشکل مواجه شود. مسئله‌ای که در جریان یک حادثه امدادگران را مجبور به استفاده از اورژانس هوایی برای انتقال مجروحان به بیمارستان کرد.
دستور اخیر دادستان قزوین در رابطه با ممنوعیت دریافت عوارض در عوارضی محور قزوین-زنجان به دلیل عدم ایمنی مسیر و ارائه ندادن خدمات رفاهی و امدادی این مطالبه را در اذهان عمومی ایجاد کرد که شاید باید تصمیم جدی در مورد آزادراه خرم‌آباد- پل زال با شرایط مشابه آزادراه قزوین- زنجان گرفت.
در آزادراه قزوین-زنجان مشکل تخریب آسفالت و خاموش بودن روشنایی در فواصل طولانی، عدم ترمیم گارد ریل‌هایی که در تصادفات تخریب‌شده‌اند، مشکلاتی در علائم راهنمایی و رانندگی، و عدم ارائه خدمات ضروری و رفاهی منجر به دستور دادستان قزوین برای ممنوعیت دریافت عوارض در این محور شد؛ مسائلی که در آزادراه خرم‌آباد- پل زال نیز مشاهده می‌شود به‌علاوه اینکه در آزادراه خرم‌آباد- پل زال به دلیل کوهستانی بودن منطقه و سست بودن مسیر هرلحظه امکان ریزش کوه و یا فرونشست زمین وجود دارد.
۱۲ آذر سال ۹۵ بود که در پی بارش‌های سنگین باران شاهد بروز حادثه ریزش کوه در آزادراه خرم‌آباد- پل زال بودیم.
علی زندی فر مدیرکل وقت راهداری و حمل نقل جاده‌ای لرستان در جریان بروز این حادثه با اشاره به مسدود شدن آزادراه خرم‌آباد – پل زال براثر ریزش کوه و آب‌گرفتگی اظهار داشت: ریزش کوه و آب‌گرفتگی منجر به تخریب یک دهنه پل ۶ متری آزادراه خرم‌آباد – پل زال شده و همین امر سبب مسدود شدن این محور شده است.
بازسازی مسیر آزادراه در جریان این حادثه بیش از یک ماه طول کشید و حادثه خسارت ۶ میلیاردی را وارد کرد، این حادثه زنگ خطری بود برای جلوگیری از حوادث این‌چنینی که متأسفانه مسئولان امر و پیمانکار آزادراه پس‌ازآن حادثه نیز تلاش جدی برای ایمن‌سازی دیواره‌های مسیر نکردند.
رضا آریایی مدیرکل مدیریت بحران لرستان در این رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در سخنانی بابیان اینکه آزادراه در اختیار بخش خصوصی است و تمام هزینه‌های ساخت، نگهداری و مراقبت و انجام فعالیت‌های بعدی آن توسط بخش خصوصی انجام می‌شود، اظهار داشت: سیستم دولتی در این آزادراه نقشی ندارد.
«خرم‌آباد- پل زال» فاقد روشنایی است
وی بابیان اینکه به‌طورمعمول ما در طول سال به لحاظ اتفاقاتی که در این آزادراه رخ می‌دهد بازدیدهایی را با حضور مدیرکل راهداری استان، پلیس‌راه و … از این محور داریم، گفت: به‌طورمعمول به مدیریت آزادراه تذکرهای لازم را می‌دهیم.
مدیرکل مدیریت بحران لرستان با اشاره به اینکه این آزادراه در چند مورد مشکل دارد، عنوان کرد: این آزادراه فاقد سیستم روشنایی به‌غیراز تونل‌ها است.
آریایی بابیان اینکه در تونل‌ها سیستم روشنایی خیلی خوب است و مشکلی ندارد، ادامه داد: اما در سایر نقاط سیستم روشنایی در این آزادراه وجود ندارد.
ایجاد مشکل برای امدادرسانی به دلیل تعداد کم دوربرگردان‌ها
وی همچنین با اشاره به بحث دوربرگردان‌های آزادراه پل زال نیز بیان داشت: آزادراه باید شرایط آزادراه را داشته باشد و دوربرگردان در آن باید در جاهای خاصی تعبیه شود که متأسفانه در حوادث جاده‌ای در این آزادراه در بحث امداد و نجات مقداری با مشکل مواجه می‌شویم.
دستگاه‌های امدادی مجبور هستند برای انتقال مجروحین حوادث جاده‌ای مسافت‌های زیادی را طی کنند
مدیرکل مدیریت بحران لرستان گفت: دستگاه‌های امدادی ما مجبور هستند که برای انتقال مجروحین حوادث جاده‌ای مسافت‌های زیادتری را طی کنند و این مقداری کار را سخت‌تر می‌کند.
آریایی بابیان اینکه از طرف دیگر، منطقه آزادراه، یک منطقه کوهستانی است و انجام عملیات راه‌سازی در مناطق کوهستانی کار سخت و پرهزینه‌ای است، گفت: تثبیت ترانشه ها و جلوگیری از حرکت، رانش و لغزش لایه‌های زمین در این مناطق نیاز به هزینه زیاد و صرف اعتبارات خیلی بیشتری دارد.
ریزش کوه و ترانشه ها در «خرم‌آباد- پل زال»
وی بابیان اینکه در سنوات گذشته برخی از ترانشه های آزادراه پل زال دچار ریزش و رانش شد، گفت: با توجه به اینکه در بارندگی‌های شدید و تند شاهد سقوط قطعات سنگی و صخره‌های بزرگ هستیم قطعاً برای رانندگان مشکل ایجاد می‌شود و به‌خصوص اگر خدایی ناکرده این رانش‌ها در شب اتفاق افتد.
رانش‌هایی که در شب اتفاق می افتد به لحاظ اینکه روشنایی در محور وجود ندارد کار را خیلی سخت می‌کند
مدیرکل مدیریت بحران لرستان با بیان اینکه اگر در روز اتفاق افتد راننده دید دارد و ماشین را کنترل می‌کند، افزود: اما رانش‌هایی که در شب اتفاق می افتد به لحاظ اینکه روشنایی در محور وجود ندارد کار را خیلی سخت می‌کند.
آریایی بابیان اینکه اگرچه تا به امروز رانش‌ها روی وسایل نقلیه صورت نگرفته و ما تلفات ناشی از رانش را نداشته‌ایم، گفت: اما اینکه چند بار اتفاق نیفتاده است دلیل بر این نیست که در دفعات بعد اتفاق نمی افتد.
تذکر وزارت راه به پیمانکار آزادراه
وی با بیان اینکه ظرف یک تا دو سال گذشته با پیگیری‌های بسیار مستمری که داشتیم مکاتباتی با وزارت راه و شهرسازی انجام دادیم، گفت: گروه‌های فنی از وزارت راه و شهرسازی و راهداری کشور از آزادراه بازدید داشته و تذکراتی به پیمانکار پروژه داده‌اند.
مدیرکل مدیریت بحران لرستان بابیان اینکه پیمانکار در برخی از نقاط بحرانی اقدام به انجام عملیات ایمن‌سازی کرده است، گفت: این عملیات ایمن‌سازی که انجام‌شده در همه قسمت‌های بحرانی نیست.
عملیات ایمن‌سازی زمان‌بر و هزینه‌بر است، به همین دلیل این کار با روند کندی صورت می‌گیرد
آریایی با بیان اینکه عملیات ایمن‌سازی زمان‌بر و هزینه‌بر است، به همین دلیل این کار با روند کندی صورت می‌گیرد و ما همیشه در بارندگی‌ها نگران هستیم، گفت: همچنین زمین‌لرزه‌هایی که در حال رخ دادن است به‌طورقطع می‌تواند حرکت ترانشه ها را تسریع کند و درنهایت باعث لغزش و ریزش تخته‌سنگ‌های بزرگی که در لایه‌های رسوبی وجود دارد شود.
وی با بیان اینکه این منطقه دارای لایه‌ها رسوبی تشکیل‌شده از ماسه‌سنگ، رس و … است و به هنگام بارندگی‌های شدید تخته‌سنگ‌ها معلق می‌مانند و به‌راحتی با یک ریزش می‌توانند سقوط کنند، گفت: ما به‌طور مرتب و به‌صورت سالانه در هر فصل با پلیس‌راه و راهداری این محور را با محوریت مدیریت آزادراه چک می‌کنیم.
مکاتبات مدیریت ارشد لرستان برای کاهش عوارض
مدیرکل مدیریت بحران لرستان با بیان اینکه واقعیت این است که ظاهراً شواهد و قرائن نشان می‌دهد که در مدت کوتاهی نمی‌توانند نواقص را برطرف کنند، گفت: گاها مواردی که انجام می‌گیرد به‌صورت مقطعی بوده و مقداری کار ایمن‌سازی کند است.
آریایی تأکید کرد: در این زمینه باید تسریع بیشتری توسط مدیریت آزادراه صورت گیرد تا شاهد وقوع حوادث بزرگ‌تر و خدایی ناکرده توأم با تلفات انسانی نباشیم.
وی همچنین با اشاره به بحث اخذ عوارض بالا در آزادراه پل زال نیز بیان داشت: تعیین قیمت عوارض آزادراه‌ها بر اساس پارامترهای وزارت راه و شهرسازی انجام می‌شود و ما در تعیین آن هیچ‌گونه دخالتی نداریم.
مدیرکل مدیریت بحران لرستان بابیان اینکه بااین‌وجود همواره مدیریت ارشد استان مکاتباتی را در این خصوص داشته که عوارض آزادراه گران است، افزود: برخی نقاط آزادراه بحرانی است و حال که این میزان عوارض را دریافت می‌کنند باید ایمن‌سازی شوند.
روند کند حذف نقاط بحرانی
آریایی بابیان اینکه آزادراه پل زال تردد بین لرستان و خوزستان را فوق‌العاده روان‌تر کرده است، افزود: اگر نقاط بحرانی در آن حذف شود آزادراه ایمن و خوبی است.
وی تأکید کرد: لازم است که در کنار کار خیلی خوبی که در بحث احداث این آزادراه صورت گرفته ایمن‌سازی هم صورت گیرد.
وی گفت: کار بزرگی بوده اما نمی‌شود تنها به این اکتفا کرد چون مسیر کوتاه‌تر شده برخی موارد را در قسمت‌هایی که حالت بحرانی دارند نادیده بگیریم.
مدیرکل مدیریت بحران لرستان با اشاره به اینکه به‌طور مرتب در فصول مختلف سال این تذکرات را به مدیریت آزادراه می‌دهیم، افزود: اما مقداری حذف نقاط بحرانی و پرحادثه کند صورت می‌گیرد و لازم است تسریع بیشتری در این زمینه داشته باشند.
آریایی بابیان اینکه مشکلی که در بحث امدادرسانی در هنگام حوادث وجود دارد این بوده که نیروهای امدادی باید مسیر طولانی‌تری را طی کنند تا از واریانت هایی که برای خروج اضطراری در نظر گرفته‌اند استفاده کنند و خود را به بیمارستان‌های خرم‌آباد برسانند، گفت: وقتی می‌خواهیم که امکانات ارسال کنیم با این مشکل مواجه هستیم که واریانت های خروجی و اضطراری تعدادشان کم است و برای دستگاه‌های امدادی تولید مشکل می‌کند.
قیمت عوارض پرداختی برای خودروهای سواری که از آزادراه خرم‌آباد – پل زال عبور می‌کنند هم اکنون ۱۲ هزار تومان است. همچنین در این آزادراه کامیون‌های کشنده با پرداخت ۳۲ و ۳۸ هزار تومان و تریلی ها با ۵۰ هزار تومان بیشترین مبلغ عوارضی را پرداخت می‌کنند. این در حالیست که نرخ عوارض این آزادراه در زمان افتتاح (آبان ۱۳۸۹)، برای سواری ۵ هزار تومان، برای وانت و مینی‌بوس ۱۰ هزار تومان، برای اتوبوس و کامیون دو محوره ۱۲ هزار تومان، برای کامیون سه محوره ۱۶ هزار تومان و برای تریلی ۲۰ هزار تومان بوده است.
گرانی عوارض باعث شده رانندگان از مسیر قدیمی تردد کنند
سرهنگ مرتضی چغلوند رئیس پلیس‌راه لرستان نیز در این رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در سخنانی بابیان اینکه عوارض آزادراه خرم‌آباد – پل زال برابر مصوبه‌ای بوده که دولت تعیین کرده است، اظهار داشت: بااین‌وجود عوارض اخذشده این آزادراه نسبت به سایر آزادراه‌های کشور گران‌تر است.
وی بابیان اینکه این امر موجب شده که رانندگان به‌جای آزادراه، مسیر قبلی را برای تردد انتخاب کنند، گفت: این در حالی است که مسیر قبلی طولانی‌تر و پرخطرتر بوده اما برای رانندگان به‌صرفه تر است.
رئیس پلیس‌راه لرستان با بیان اینکه این امر موجب شده که در محور جنوبی تصادفات زیادی داشته باشیم، گفت: آزادراه پل زال به لحاظ امکانات نیز مشکلاتی دارد و یکی از آن‌ها نداشتن روشنایی است.
سرهنگ چغلوند بابیان اینکه همچنین رانش زمین یکی دیگر از مشکلات مربوط به این آزادراه است و در برخی مواقع این امر موجب مسدود شدن آزادراه می‌شود، گفت: در هنگام بارندگی‌ها نیز در این آزادراه شاهد ریزش کوه هستیم.
کریدور شمال به جنوب نیازمند ایجاد اورژانس
وی با بیان اینکه همچنین بحث امدادرسانی در این آزادراه مطلوب نیست، گفت: اکیپ‌هایی در آزادراه وجود دارد اما استانداردهای لازم را ندارند.
رئیس پلیس‌راه لرستان همچنین با تأکید بر اینکه لازم است این آزادراه اورژانس هوایی داشته باشد، گفت: با توجه به اینکه تردد شمال به جنوب کشور از طریق این آزادراه صورت می‌گیرد و یک آزادراه بسیار مهم در کشور و کریدور شمال به جنوب محسوب می‌شود، در این راستا لزوم ایجاد سیستم اورژانس به‌روز برای ارائه خدمات لازم در این آزادراه احساس می‌شود.
سرهنگ چغلوند بابیان اینکه در آزادراه تردد وجود دارد، گفت: بااین‌وجود رانندگان به دلیل اخذ عوارض بالا در آزادراه، از همان مسیر قبلی استفاده می‌کنند.
وی گفت: همچنین یکی دیگر از مشکلات آزادراه پل زال عدم آنتن دهی تلفن همراه است که باید زمینه رفع آن فراهم شود.
نبود روشنایی مطمئن در تونل‌ها
حبیب جمشیدی معاون اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای لرستان نیز در این رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه عنوان پیمانکار این طرح، شرکت ساخت و بهره‌برداری از آزادراه خرم‌آباد – پل زال است، اظهار داشت: این شرکت خصوصی بوده و پروژه از سوی سرمایه‌گذار احداث‌شده است.
وی بابیان اینکه این شرکت باید تا حدود ۳۰ سال از این آزادراه نگهداری کند، افزود: در این راستا در این محور تونل های زیادی وجود دارد و این تونل‌ها نیاز به روشنایی و همچنین تهویه دارند.
معاون اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای لرستان با اشاره به اینکه مشکلی که در این آزادراه وجود دارد نبود برق فشارقوی برای تأمین روشنایی تونل‌ها است، گفت: برق این تونل‌ها از راه‌های روستایی گرفته‌شده و ضعیف است و همیشه دچار بحران می‌شوند.
از صفرتا ۱۰۰ پروژه بر عهده شرکت آزادراه است
جمشیدی بابیان اینکه در این راستا ۳۰ میلیارد تومان برای ایجاد پست برق در انتهای مسیر آزادراه هزینه شده است تا برق فشار قوی برای تأمین روشنایی آزادراه داشته باشیم، گفت: روشنایی جزو الزامات ایمنی نیست اما به ارتقای ایمنی کمک می‌کند.
شرکت آزادراه برنامه‌ای برای تامین روشنایی کل محور ندارد
وی بابیان اینکه باید در تونل‌ها، نقاط مه گیر و برف‌گیر روشنایی داشته باشیم، گفت: در این راستا در حال حاضر شرکت آزادراه برنامه‌ای برای روشنایی کل محور ندارد اما روشنایی تونل‌ها در دستور کار است و بر اساس اعلام صورت گرفته این امر تا پایان سال عملیاتی می‌شود.
معاون اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای لرستان با تأکید بر اینکه از صفرتا ۱۰۰ این پروژه بر عهده شرکت آزادراه است، افزود: همچنین بحث تثبیت ترانشه ها در این آزادراه در شش نقطه در قالب سبک‌سازی ترانشه های سنگین و همچنین ساخت دیوار حائل شروع‌شده تا از ریزش صخره‌ها و سنگ‌ها جلوگیری کند.
سودآوری دلیل جلوگیری از کاهش عوارض
جمشیدی بابیان اینکه این اقدامات در سه‌نقطه از مجموع شش نقطه انجام‌شده است، افزود: در بقیه نقاط نیز در حال فعالیت هستند که تا پایان سال نقاط بحرانی را حذف کنند.
وی همچنین به اخذ عوارض بالا در آزادراه پل زال نیز اشاره کرد و بیان داشت: ۳۰ درصد از این عوارض صرف نگهداری و ۷۰ درصد آن نیز به هزینه‌ای که پیمانکار انجام داده است برمی‌گردد.
معاون اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای لرستان بابیان اینکه سیستم روز عوارضی بر آزادراه پل زال حاکم است و هیچ‌گونه خلافی در این زمینه نمی‌توانند انجام دهند، ادامه داد: میزان عوارض در تهران تصویب می‌شود و راهکار آن نیز بر عهده استان نیست و تهران باید در این زمینه تصمیم بگیرد.
جمشیدی با اشاره به انجام مکاتباتی برای کاهش عوارض آزادراه پل زال گفت: در جواب مکاتبات ما اعلام‌شده که به دلیل عدم سودآوری و لزوم تأمین هزینه‌ها این امر امکان‌پذیر نیست.
به‌طور حتم آزادراه خرم‌آباد- پل زال دوباره مستعد آب بُردگی پل و ریزش است که باید فکر اساسی برای آن شود
علی زندی فر مدیرکل سابق راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای لرستان نیز در سخنانی گفت: طی سال گذشته یک‌مرتبه یکی از پل‌های آزادراه خرم‌آباد – پل زال دچار آب‌گرفتگی شد و یک‌مرتبه نیز شاهد رانش کوه در آن بودیم که با کمترین زمان ممکن سعی کردیم با ایجاد باند موازی تردد در این محور را فراهم کنیم.
وی بابیان اینکه آزادراه خرم‌آباد – پل زال در منطقه رانشی احداث‌شده است و احتمال ریزش آن وجود دارد، گفت: در این راستا از ابتدای امسال تاکنون چندین بار از این آزادراه بازدید کردیم و اقداماتی برای جلوگیری از رانش مجدد در آن انجام دادیم اما به‌طور حتم این آزادراه دوباره مستعد آب بردگی پل و ریزش بوده که باید فکر اساسی برای آن شود و یا حداقل این اجازه را داشته باشیم که در مواقع بحرانی از تردد در آن جلوگیری کنیم.
به‌هرروی، مصائب و مشکلات شاهراه ترانزیتی شمال به جنوب با ۲۶ کیلومتر تونل و سه کیلومتر پل دره‌ای، امروز باید به شکل ویژه‌تری موردبررسی قرار بگیرند، شاید نیاز به تصمیم‌گیری و اقدام جدی و مؤثرتری در این رابطه باشد تا هم از شدت تصادفات در آزادراه کاسته شود و هم جلوی استفاده مردم از جاده قدیم خرم‌آباد- پلدختر گرفته شود.
کاهش عوارض، ایمنی مسیر و تأمین امکانات امدادی اقداماتی است که باید در این آزادراه در دستور کار قرار بگیرد و این موضوع نیازمند ورود قاطع مدیریت ارشد لرستان، مسئولان وزارت راه و شهرسازی، دادستان خرم‌آباد و … است.
